Przerośnięte racice są przyczyną licznych schorzeń i związanych z nimi powikłań u krów. Schorzenia racic wpływają na zmniejszenie zdolności ruchowych zwierząt, możliwości pobierania pokarmu, spadek laktacji i zdolności reprodukcyjnych. Właściwie przeprowadzona korekcja racic u bydła może temu skutecznie zapobiegać. Spadek wydajności produkcji oraz wydatki na leczenie chorych zwierząt są wielokrotnie wyższe od kosztów poniesionych na profesjonalnie przeprowadzony zabieg wykonany przez wyspecjalizowana firmę. Regularna korekcja racic u krów to nie tylko troska o dobrostan zwierząt, ale zmniejszenie brakowania zwierząt i poprawa efektów ekonomicznych produkcji.
Konsekwencje zaniedbania racic
Róg racicowy przyrasta bardzo szybko, nawet do 1 cm miesięcznie. Postępująca deformacja puszki rogowej prowadzi do zmian w rozkładzie obciążeń ścięgien stopy i może być, obok błędów żywieniowych, niewłaściwej higieny i nieodpowiedniego podłoża, jedną z głównych przyczyn kulawizny u krów. Nieprawidłowe racice powodują, że krowa źle ustawia nogi przy chodzeniu. Następstwem tego mogą być stany zapalne, owrzodzenie, odgniecenia, zwyrodnienia stawów i kości, sprawiające zwierzęciu ból. Krowa, usiłując odciążyć chorą racicę, przenosi ciężar ciała na staw nadgarstkowy, który zaczyna być nabrzmiały. Chore zwierzę często przestępuje z nogi na nogę, ma problemy ze wstawaniem, chodzeniem i kładzeniem się i zaczyna kuleć. Podczas wnikliwej obserwacji rolnik może zauważyć, że krowa przestaje mieć ochotę na jakąkolwiek aktywność. Rozwijający się stan zapalny racicy może prowadzić do jej wysychania, pękania, a nawet odrywania rogu racicy. Krowa cierpiąca na ból spowodowany przerośniętymi racicami ma mniejszy apetyt, a przebywając w stadzie, jest przez zdrowe krowy spychana w hierarchii i w kolejce do pożywienia. Następstwem takiego stanu rzeczy może być ketoza. Skutkiem zmniejszenia pobierania paszy jest spadek wydajności krów mlecznych, zaburzenia rozrodu i wydłużenie okresów pomiędzy kolejnymi cyklami reprodukcyjnymi. Dla rolnika oznacza to wymierne straty.
Kiedy przeprowadzać korekcję racic?
Podstawowym zadaniem korekcji jest przywrócenie racicom prawidłowego kształtu w celu zachowania właściwego rozłożenia ciężaru krowy i właściwej postawy podczas poruszania się. Korekcja racic powinna być zabiegiem rutynowym wykonywanym systematycznie minimum dwa razy w roku. Pierwszą korekcję najlepiej przeprowadzić mniej więcej miesiąc przed wyjściem krów na pastwiska, a następnie jesienią, gdy krowy schodzą z pastwisk. Regularna kontrola stanu racic może zapobiegać poważnym chorobom krów. Korekcja racic w przypadku zauważonych problemów zdrowotnych może być zalecona częściej. W przypadku jałówek, u których racice są jeszcze plastyczne, profilaktyczną korekcją racic można skorygować zauważalne wady postawy. Standardowo przegląd stanu racic u jałówek powinien być przeprowadzony przed 12 miesiącem ich życia, a korekcja pomiędzy 14 a 16 miesiącem. U krów wysokocielnych najodpowiedniejszym terminem wykonania tego zabiegu jest moment zasuszenia, tak by można było wyleczyć ewentualne zmiany chorobowe przed porodem. Szczególną uwagę należy poświęcać krowom przebywającym na szorstkim podłożu betonowym, które może nierównomiernie ścierać racice.
Przygotowanie do korekcji racic
Prawidłowa korekcja racic wymaga odpowiedniego przygotowania i sprzętu. Bezpieczeństwo zwierzęcia i korektora zapewnia poskrom, który powinien zapewniać szybkie i wygodne unieruchamianie i uwalnianie krowy. Tradycyjne poskromy zostały wyparte przez poskromy hydrauliczne utrzymujące krowę w pozycji leżącej. Rozwiązanie to jest wygodne dla korektora, jak i również dla krowy. Do wykonania korekcji używane są noże kopytowe, nożyce racicowe, cęgi lub szczypce, tarniki oraz szlifierki kątowe. Trzeba pamiętać o tym, że róg racicowy musi być strugany taki efekt danie nam tarcza wentylowana z nożami wymiennymi. Przed właściwą korekcją należy dokładnie oczyścić puszkę racicową np. wodą , tkaniną lub wiórami, a następnie ocenić elementy budowy racicy takie jak kształt i długość ściany grzbietowej, stan linii białej, podeszwy i opuszek, twardość i kolor rogu, przebarwienia itd.
Kolejne kroki korekcji racic
1. Przywrócenie właściwej długości puszki racicowej.
Zabieg rozpoczynamy od zmierzenia długości palców do zakończenia koronki racicowej i skrócenia ich do 7,5 cm. Skracanie zaczyna się od kończyn tylnych (najpierw racice wewnętrzne, potem zewnętrzne), a następnie koryguje się długość puszki racicowej kończyn przednich (najpierw racice zewnętrzne, a potem wewnętrzne). Skracanie ściany przedniej racic wykonuje się, robiąc cięcie nożycami, lub odpowiednio umiejętność skrócenia tarczą wentylowaną . Prawidłowo uformowana racica kończyny przedniej powinna mieć ścianę przednią nachyloną pod kątem 50-55º do podeszwy, a racica kończyny tylnej 45-50º.
2. Poziomowanie podeszwy w celu wyrównania wysokości zewnętrznej i wewnętrznej podeszwy.
Struganie nożem kopytowym wykonujemy według tego samego schematu, co przycinanie. Zaczynamy od palca wewnętrznego kończyny przedniej. Zestrugujemy ostrożnie warstwami nadmiar rogu w kierunku od czubków racicy do piętki, sprawdzając twardość rogu (zdrowy róg nie może uginać się pod naciskiem kciuka). Wymaga to dużej wprawy, żeby nie podciąć podeszwy zbyt mocno. Piętka powinna mieć wysokość ok. 4-4,5 cm (u starszych krów piętka jest niższa). Krawędzie wyrównuje się tarnikiem.
3. Wycięcie rowka w części przyśrodkowej racicy.
Celem tego zabiegu jest ułatwienie samooczyszczania się szpary w racicy. Podobnie jak w przypadku poprzedniej czynności trzeba uważać, żeby nie usunąć zbyt dużo rogu. Wycięcie wykonuje się nożem kopytowym w 1/3 długości ściany palców.
4. Usunięcie luźnych części rogu racicowego i odciążenie chorego palca racicy.
Luźny i odklejony róg oraz fragmenty martwych tkanek trzeba usunąć. Chore miejsca należy poddać leczeniu miejscowemu. Podeszwę uszkodzonego palca racicy należy obniżyć w celu odciążenia i przyspieszenia regeneracji. Ciężar ciała jest przenoszony na drugi palec. W szczególnych przypadkach, przy dużych zmianach martwiczych, trzeba zastosować specjalne klocki odciążające. Dzięki nim chora racica nie wspiera się na podłożu i nie ulega zabrudzeniom i podrażnieniom.
5. Przycięcie raciczek.
Raciczki przycinane są tak, aby ich długość odpowiadała szerokości u nasady. Na końcowym etapie dokonuje się ponownie ogólnych oględzin racic.
Błędy popełniane podczas korekty racic
Częstym błędem jest szlifowanie na nie odpowiednich tarczach, rogu racicy. Może to spowodować przegrzanie racicy i wylewy pomiędzy tworzywem i rogiem podeszwy. Zbyt krótkie przycięcie podeszwy może być przyczyną pękania racicy wzdłuż linii białej. Przeciążenia i pęknięcia linii białej mogą być także konsekwencją zbytniego zaokrąglenia brzegów zewnętrznych podeszwy. Do innych częstych i nieodwracalnych błędów należą: zbyt mocne przycięcie trzeciego palca tylnej kończyny, nieprawidłowy profil podeszwy oraz zbyt mocne przycięcie piętki. Błędy te mogą być przyczyną owrzodzeń, zaburzeń krążenia w podeszwie, zmiażdżenia tworzywa podeszwy i martwicy wierzchołka kości racicy.
Komu powierzyć korektę?
Korektę racic powinien wykonać wykwalifikowany korektor, któremu nie jest obca anatomia kończyn bydła, objawów chorobowych w ich obrębie oraz technika wykonywania tego zabiegu. Wiedzę taką można zdobyć na kursach korektorów racic prowadzonych przez akademickich wykładowców, gdzie oprócz teorii są jeszcze zajęcia praktyczne. Najlepiej skorzystać z usług specjalistycznych firm, takich jak Korekcja Racic Agro Test Marek Galiczak które zapewniają wysoką jakość przeprowadzonych zabiegów, dysponują odpowiednim sprzętem i posiadają certyfikat Krajowego Stowarzyszenia Korektorów i Terapeutów Racic.